Forum 16 Bydgoskiej Żeglarskiej Drużyny Harcerskiej

PROCEDURA UZYSKANIA STOPNIA ŻEGLARZA JACHTOWEGO

   1. Od kandydata na stopień żeglarza jachtowego wymagane jest:
      - ukończone 12 lat (legitymacja szkolna lub inny dowód tożsamości)
      - zaświadczenie o dobrym stanie zdrowia - orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do uprawiania żeglarstwa
      - w przypadku osoby niepełnoletniej - pisemna zgoda rodziców/opiekunów na uprawianie żeglarstwa
      - ukończenie szkolenia na stopień żeglarza jachtowego
      - podejście do egzaminu na stopień żeglarza jachtowego
      - zdanie z wynikiem pozytywnym egzaminu na stopień żeglarza jachtowego przed Komisją Egzaminacyjną PZŻ
     
   2. Szkolenie żeglarskie na stopień żeglarza jachtowego (obligatoryjne) wg programu szkolenia PZŻ (lub innego programu szkolenia zatwierdzonego przez właściwe ministerstwo), prowadzone jest przez Instruktora Żeglarstwa PZŻ. Pozytywne zakończenie szkolenia potwierdza odpowiednie zaświadczenie, wydane przez KWŻ-ta (kierownika wyszkolenia żeglarskiego).

   3. Egzamin na stopień żeglarza jachtowego organizowany i przeprowadzany jest przez PZŻ (Komisja Egzaminacyjna powoływana jest przez właściwe władze OZŻ).

   4. Po zatwierdzeniu wyników egzaminu przez Prezydium PZŻ, druk patentu wydawany jest przez biuro PZŻ i wysyłany na adres posiadacza stopnia żeglarza jachtowego.

WYMAGANIA EGZAMINACYJNE

Wymagania egzaminacyjne na stopień żeglarza jachtowego:


EGZAMIN PRAKTYCZNY

1. Egzamin praktyczny obejmuje:
   - manewrowanie jachtem pod żaglami,
   - manewrowanie jachtem na silniku,
   - umiejętność kierowania załogą,
   - pracę w charakterze członka załogi,
   - umiejętności z zakresu prac bosmańskich.

2. Umiejętność manewrowania:
   - manewry pod żaglami na jachcie typu slup o długości kadłuba
     > niż 5,5 m - przy sile wiatru (1-5)0B,
   - manewry na silniku na jachcie typu slup o długości kadłuba
     > niż 5,5 m - przy sile wiatru (1-5)0B,
   - na akwenie manewrowym z dostępnym pomostem wyposażonym w sprawne urządzenia cumownicze i dostępną boją manewrową.

3. Manewry pod żaglami.

3.1. Manewry podstawowe:
   - zwrot przez sztag,
   - zwrot przez rufę,
   - odejście od nabrzeża,
   - dojście do nabrzeża,
   - alarm „człowiek za burtą”.
3.2. Manewry dodatkowe:
   - dojście do boi,
   - odejście od boi,
   - stawanie na kotwicy,
   - zejście z kotwicy,
   - stawanie w dryf.

4. Manewry na jachcie na silniku.

4.1. Manewry podstawowe:
   - odejście od nabrzeża,
   - dojście do nabrzeża,
4.2. Manewry pomocnicze:
   - dojście do boi,
   - odejście od boi,
   - holowanie jachtu.

5. Zakres wymagań.

5.1. Egzamin z manewrowania jachtem :
a) manewrowanie jachtem pod żaglami:
- zdający wykonuje na jachcie pod żaglami minimum wszystkie manewry podstawowe wymienione w pkt. 3.1.,
- o ilości , kolejności i rodzaju manewrów decyduje KE.
b) manewrowanie jachtem na silniku:
- zdający wykonuje na jachcie minimum wszystkie manewry podstawowe wymienione w punkcie 4.1.,
- o ilości , kolejności i rodzaju manewrów decyduje KE.
c) umiejętność kierowania załogą:
- zdający wykazuje na jachcie pod żaglami umiejętność: kierowania i planowania pracy załogi, wydawania komend i poleceń, egzekwowania ich wykonywania we właściwym momencie przez załogę, podejmowania decyzji związanych z manewrowaniem i eksploatacją jachtu,
d) praca w charakterze członka załogi:
- zdający wykazuje na jachcie pod żaglami umiejętność: reagowania na przechyły jachtu (balastowanie) bez polecenia prowadzącego, prowadzenia foka w stosunku do kierunku wiatru i ustawienia grota, prawidłowego wykonywania poleceń prowadzącego jacht, prawidłowego odpowiadania na komendy.
5.2. Egzamin z prac bosmańskich:
- zdający wykazuje umiejętność wiązania 12 wymaganych węzłów oraz usuwania prostych usterek i awarii kadłuba i takielunku.

6. Definicje i interpretacje.

1. Osoba zdająca egzamin z manewrowania jachtem pod żaglami i na silniku powinna samodzielnie sterować jachtem.

2. Brak komend i poleceń wydawanych załodze przez zdającego egzamin może być traktowane jako brak umiejętności z zakresu kierowania pracą załogi.

3. Za właściwe wykonanie komend i poleceń rozumie się także umiejętność samodzielnego wykonania wszystkich czynności, których wymaga żegluga manewrowania danym jachtem.

4. Za prawidłowe wykonanie manewrów pod żaglami uważa się:
a) zwrot przez sztag:
- jacht zmienił hals podczas przechodzenia linii wiatru dziobem z zachowaniem zdolności manewrowej w ciągłej, nie przerwanej cyrkulacji, z kursu ostry bajdewind na kurs ostry bajdewind przeciwnego halsu.
b) zwrot przez rufę:
- jacht zmienił hals podczas przechodzenia linii wiatru rufą w ciągłej, nie przerwanej cyrkulacji, z kursu pełny baksztag na kurs pełny baksztag przeciwnego halsu.
c) odejście od nabrzeża:
- jacht odszedł od nabrzeża przy pomocy żagli i odpłynął na zadanym halsie.
d) dojście do nabrzeża:
- jacht doszedł przy pomocy żagli we wskazane przez KE miejsce i zacumował w określony przez nią sposób.
e) alarm „człowiek za burtą”:
- ogłoszono alarm, wyznaczono obserwatora, podano środki ratunkowe po nawietrznej „człowieka za burtą”,
- podejście do „człowieka za burtą” odbyło się na żaglach, na kursie bajdewind, właściwą burtą z prędkością ok. 1 węzła ( ok. 0.5 m/s), w czasie nie dłuższym niż 3 minuty,
- wyznaczono odpowiednio wcześnie osoby do podjęcia „człowieka za burtą” i w zależności od konstrukcji jachtu podjęto go z wody na pokład,
- udzielono „człowiekowi” niezbędnej pomocy,
- utrzymano zdolność manewrową jachtu przez cały czas manewru.
f) dojście do boi:
- jacht zatrzymał się w linii wiatru, w odległości skutecznego zasięgu bosaka, a boja znajduje się przed dziobem lub do wysokości want,
- zacumowano jacht przy zrzuconym lub zrolowanym foku.
g) odejście od boi:
- jacht po postawieniu żagli i oddaniu cumy dziobowej odszedł od boi na zadany hals.
h) stawanie na kotwicy:
- sklarowano kotwicę i przygotowano dostateczną długość liny kotwicznej,
- rzucono kotwicę przy nieznacznym posuwaniu się jachtu do przodu w linii wiatru z jednoczesną cyrkulacją, lub po rozpoczęciu biegu wstecznego,
- zrzucono lub zrolowano foka, w razie konieczności podczas dryfu jachtu w linii wiatru luzowano linę kotwiczną.
i) zejście z kotwicy:
- po wyrwaniu kotwicy jacht odszedł na zadany hals,
- dokonano klaru kotwicy i liny kotwicznej.
j) stawanie w dryf:
- podczas kursu bajdewind bez luzowania wybranego foka nastąpiło przejście dziobem linii wiatru, ustawiono jacht burtą do wiatru, płetwę steru wyłożono na burtę nawietrzną i utrzymano jacht w dryfie.

5. Za prawidłowe wykonanie manewrów na silniku uważa się:
a) odejście od nabrzeża:
- jacht odszedł na zadany kurs.
b) dojście do nabrzeża:
- jacht zatrzymał się we wskazanym przez KE miejscu.
c) dojście do boi:
- jacht zatrzymał się w linii wiatru, w odległości skutecznego zasięgu bosaka, a boja znajduje się przed dziobem.
- zacumowano jacht i wyłączono napęd.
d) odejście od boi:
- jacht po uruchomieniu silnika i oddaniu cumy odszedł od boi na zadany kurs.
f) holowanie pojedynczego jachtu:
- gdy na jachcie sklarowano i zamocowano hol, prawidłowo go podano i przeprowadzono zespół holowniczy we wskazane miejsce.

6. Obowiązuje znajomość 12 węzłów: prosty, ratowniczy (dwa sposoby), knagowy, buchta, ósemkowy, refowy, szotowy, flagowy, rożkowy, sztyk, wyblinka, cumowy żeglarski.

7. Stosuje się następujące kryteria ocen:

5 – bardzo dobry
- zdający wykonuje manewry pod żaglami lub na silniku w sposób bezpieczny i skuteczny, powtarzalny i pewny, bez poprawek, potrafi kierować załogą w sposób zdecydowany,

4 – dobry
   - zdający wykonuje manewry w sposób bezpieczny i skuteczny bez poprawek, potrafi kierować załogą,

3 – dostateczny
   - zdający wykonuje manewry pod żaglami lub na silniku w sposób bezpieczny i skuteczny z poprawkami, potrafi kierować załogą w stopniu wystarczającym,

2 – niedostateczny (ocena nie zaliczająca egzamin)
   - zdający nie potrafi wykonać w sposób bezpieczny i skuteczny manewrów , nie potrafi kierować załogą ,
   - ze względu na bezpieczeństwo załogi lub jachtu odebrana została zdającemu komenda podczas egzaminu.


8. Uwagi końcowe.

1. Przed egzaminem praktycznym KE powinna zapoznać zdających z niniejszymi wytycznymi, a po jego zakończeniu - omówić wyniki (szczególnie w przypadku ocen niedostatecznych).

2. KE ma obowiązek zapewnić bezpieczeństwo żeglugi w czasie trwania egzaminu.

3. Na życzenie zdającego KE powinna umożliwić mu zapoznanie się w czasie paru minut z własnościami żeglugowymi jachtu.

4. Jeżeli KE uzna, że wykonywany manewr zagraża bezpieczeństwu załogi lub jachtu, powinna odebrać zdającemu komendę, co oznacza ocenę niedostateczną.

5. KE decyduje o tym czy wykonany manewr był bezpieczny i skuteczny oraz o ocenie egzaminu.

6. Droga przebyta przez jacht i liczba zwrotów może być, co najwyżej dwukrotnie większa od uznanej przez KE za niezbędne.

7. Osoba zdająca egzamin może wykonywany manewr przerwać i powtórzyć go od początku tylko raz.

8. Egzamin z alarmu „człowiek za burtą” odbywa się na otwartym akwenie.

9. Ocena końcowa egzaminu praktycznego jest średnią arytmetyczną z poszczególnych jego członów.


EGZAMIN TEORETYCZNY

1. Egzamin teoretyczny obejmuje sprawdzenie wiadomości z następujących przedmiotów:
   - przepisy,
   - budowa jachtu,
   - teoria żeglowania,
   - locja śródlądowa,
   - meteorologia,
   - ratownictwo.

2. Wiedzę z zakresu wiadomości teoretycznych należy sprawdzić w formie:
   a) egzaminu pisemnego do wyboru przez KE.
      - pisemne odpowiedzi na pytania,
      - rozwiązanie testu,
   b) ustnych odpowiedzi na pytania.

3. O wyborze formy egzaminu teoretycznego oraz pytaniach decyduje Komisja Egzaminacyjna.

4. Zadania i pytania egzaminacyjne powinny spełniać wymagania § 9 rozporządzenia Ministra Sportu z 9 czerwca 2006 r o uprawianiu żeglarstwa.

UPRAWNIENIA

Osoba posiadajaca stopień żeglarza jachtowego uprawniona jest do:

   1. Prowadzenia jachtów żaglowych bez lub z  pomocniczym napędem mechanicznym po wodach śródlądowych.

   2. Prowadzenia jachtów żaglowych bez lub z  pomocniczym napędem mechanicznym o długości całkowitej kadłuba do 8,5 m po wodach morskich w strefie do 2 Mm (mil morskich) od brzegu w porze dziennej.

Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia, realizują przyznane uprawnienia pod nadzorem osoby pełnoletniej*.


*/ Za prowadzenie jachtów pod nadzorem uważa się żeglugę w porze dziennej na akwenie, na którym prowadzona jest ciągła obserwacja, przy zapewnieniu możliwości podjęcia na tym akwenie natychmiastowej akcji ratowniczej z wykorzystaniem łodzi ratunkowej oraz odpowiedniego sprzętu ratunkowego i wyposażenia technicznego. Osoba prowadząca nadzór musi być pełnoletnia i posiadać patent żeglarza jachtowego lub wyższy.